زندگی منحصر به فرد و کم نظیر امام جواد(ع)

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد زندگی امام جواد در میان ائمه، تقریباً یک زندگی منحصر به فرد و کم نظیری است، اگر نگوییم بی نظیر؛ برای اینکه این بزرگوار با اینکه دوران امامتشان کوتاه نبود - یعنی هفده سال تقریباً دوران امامت این بزرگوار بود - اما بیست وپنج سال بیشتر عمر نکردند، این دوران بیست وپنج ساله ی زندگی، دوران مبارزه است. دو ساله یا سه ساله بودند که امام هشتم (پدرشان) از مدینه تبعید شدند یا احضار شدند به خراسان و به طوس؛ و این بزرگوار از همان وقت بار سنگین تنهائی و بی پدری را احساس کرد. بعد هم که هفت سالش بود یا هشت سالش بود - حالا در روایات نه سال ذکر میشود اما همان سال ۲۰۳ که حساب کنیم، همان حدود هفت هشت سال می شود - حدود هشت سالش بود حضرت که پدرش در طوس به شهادت رسید و بار سنگین امامت به همه ی معانیش افتاد رو دوش این نوجوان و هفده سال مبارزه کرد. در دوران زندگی این سه امام آخر - یعنی امام جواد و امام هادی و امام عسکری (علیهم السّلام) - از مجموعه روایاتی که در باب زندگی اینها هست، موج گرایش به اهل بیت و حکومت آل علی در دنیای اسلام گسترش بیشتری پیدا کرده است.سخنرانی مقام معظم رهبری درباره حیات امام جواد علیه السلام را بخوانید:

بسم الله الرّحمن الرّحیم

امروز که روز سالگرد شهادت حضرت ابی جعفرٍ الثّانی - محمّد بن علی الجواد - (علیه و علی آبائه السّلام) است، ایجاب میکند که مختصری از زندگی این بزرگوار را عرض کنیم و همان طور که بارها من عرض کرده ام زندگی ائمه (علیهم السّلام) امروز برای ما یک درس پر مغز و پر مضمون و یک معرفت راه گشا است.

... زندگی امام جواد در میان ائمه، تقریباً یک زندگی منحصر به فرد و کم نظیری است، اگر نگوییم بی نظیر؛ برای اینکه این بزرگوار با اینکه دوران امامتشان کوتاه نبود - یعنی هفده سال تقریباً دوران امامت این بزرگوار بود - اما بیست وپنج سال بیشتر عمر نکردند،

... این دوران بیست وپنج ساله ی زندگی، دوران مبارزه است. شاید این بزرگوار - حالا دقیقاً یادم نیست - مثلاً دو ساله بودند یا سه ساله بودند که امام هشتم (پدرشان) از مدینه تبعید شدند یا احضار شدند به خراسان و به طوس؛ و این بزرگوار از همان وقت بار سنگین تنهائی و بی پدری را احساس کرد. بعد هم که هفت سالش بود یا هشت سالش بود - حالا در روایات نه سال ذکر میشود اما همان سال ۲۰۳ که حساب کنیم، همان حدود هفت هشت سال می شود - حدود هشت سالش بود حضرت که پدرش در طوس به شهادت رسید و بار سنگین امامت به همه ی معانیش افتاد رو دوش این نوجوان و هفده سال مبارزه کرد.

در دوران زندگی این سه امام آخر - یعنی امام جواد و امام هادی و امام عسکری (علیهم السّلام) - آن طور که بنده احساس می کنم از مجموعه روایاتی که در باب زندگی اینها هست، موج گرایش به اهل بیت و حکومت آل علی در دنیای اسلام گسترش بیشتری پیدا کرده، بیشتر از زمان امام صادق و امام باقر حتی؛ و این را در یک روایاتی انسان کاملاً میبیند؛ مثلاً در همان وقتی که حضرت به امامت رسیدند، در مدینه راوی نقل میکند که ما رفتیم که امام جواد فرزند علی بن موسی الرضا را ببینیم، میگوید که دیدم از تمام اطراف دنیای اسلام کسانی آمدند برای دیدن محمد بن علی؛ که آن حضرت ببینند و زیارت کنند؛ تعبیرش این است که از تمام آفاق اسلام افرادی آمدند. معلوم میشود که در تمام آفاق عالم اسلام اوج این اشتهار و مقبولیت و معروفیت وجود داشته که با این انگیزه بلند می شدند این راه های طولانی را طی می کردند می آمدند که امامشان را از نزدیک ببینند.

همین طور بعدها که در همان سال ۲۲۰ که سال شهادت آن حضرت هست، معتصم عباسی که برادر مأمون هست و بعد از مأمون به خلاف رسیده، حضرت را از مدینه احضار کرد به بغداد؛ در اوائل آن سال، در محرم آن سال، حضرت را آورد بغداد، در آخر آن سال هم که سی ام ذی قعده ی سال ۲۲۰ باشد، حضرت به شهادت رسیدند، یعنی مسموم کردند حضرت را؛ وقتی آوردند آنجا آن داستان معروف قطع دست که یک دزدی را آوردند پیش معتصم درحالی که همه ی علما نشسته بودند و معتصم رو کرد به این علما گفتش که این دزد را می خواهیم قطع ید کنیم، از کجای دستش ببریم؛ یکی گفت از مچ ببریم، یکی گفت از آرنج ببریم، هر کسی یک چیزی گفت، به حضرت رو کردند و خلیفه رو کرد به امام جواد، گفت شما بگویید که از کجا ببریم، حضرت اول امتناع کردند از گفتن، بالاخره گفتند که انگشتها را باید ببریم؛ هر کدام هم از آنهایی که میگفتند یک دلیلی داشتند؛ از آیه ی قرآن، حضرت دلیلی آوردند که بر دلائل آنها غالب بود. این ماجرا آنجا اتفاق افتاد.

این داستان را احمد بن ابی دُؤاد قاضی نقل می کند که قاضی زمان معتصم بود. مقصود من این جمله است که می گوید، احمد بن ابی دواد میگوید بعد از آنی که این ماجرا اتفاق افتاد و در حضور خلیفه هر کسی از علما یک چیزی گفت و حرف آنها را قبول نکرد معتصم، بعد محمد بن علی این حرف را زد، فتوای او را قبول کرد و همه پذیرفتند و شرمنده شدند علمای بزرگ، و بر طبق نظر آن عمل کردند و قطعِ دستِ دزد را کردند، این شخص میگوید ماها خیلی خجل شدیم، ناراحت شدیم، متفرق شدیم؛ فردا من رفتم پیش معتصم، دو سه روز بعد یا فردا رفتم پیش معتصم گفتم که ای خلیفه! تو کار نسنجیده ای کردی؛ خلیفه گفت چرا؟ گفتم که برای خاطر اینکه علمای بلاد اسلامی پیش تو همه جمع بودند و تو فتوایی را از آنها خواستی، هرکدام آنها یک حرفی زدند، تو فتوای آنها را گوش نکردی، فتوای آن جوانی را گوش کردی که یک بخش عظیمی از امت اسلام مؤمن به او هستند؛... این حرف ابن ابی دواد است که یک قاضی مطّلع و آگاه و باهوش است؛ و راست می گفت.

دنیای اسلام آن روز بخش عظیمی متوجه به امام جواد بودند و هدف امام جواد (علیه الصّلاة و السّلام) و ائمه ی بعد از حضرت رضا تا حضرت ولی عصر - سه امام - این بود که زمینه را آماده کنند برای شکل گرفتن یک اعتقاد تمام نشدنی شیعی به لزوم ایجاد حکومت علوی و قرآنی، یک تشکیلاتی درست کنند، یک طرز فکری را در میان این تشکیلات رائج کنند، آن چنان این تشکیلات را محکم کنند، به هم پیوند بزنند که با غیبت امام عصر (علیه الصّلاة و السّلام)، این تشکیلات متلاشی نشود؛ و این کاری بود که خلفای آن زمان بشدت از این کار بیمناک بودند.

البته من عقیده ام این است که مأمون عباسی هم با اینکه دخترش را به امام جواد داد، و آن حضرت را با آن احترام و تجلیل داماد خودش کرد، دشمن خونی این خانواده و شخص امام جواد بود؛ اینی که بعضی خیال کردند که مأمون عباسی با اینها دشمنی نداشته و شیعه بوده - تو بعضی از کتابها هم ساده دلانه این مسئله تکرار شده - نه این درست نیست؛ مأمون عباسی بسیار هم خبیث بود، خیلی هم دشمن و مخالف بود، منتها او فکر میکرد که بعد از اینکه پای علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) را از وسط بیرون برده و حضرت را مسموم کرده، الان وقت این است که دیگر ماجرای آل علی را به کلّی تمام کند؛ یک کودک هفت ساله ای است، این را بیاورد زیر بال خودش بگیرد، محبت بهش کند، با تربیت خودش بزرگ کند، بعد هم دختر خودش را به او بدهد؛ هم یک جاسوس در داخله ی او گمارده و مانع از خیلی از کارهای پنهانی او شده، هم او را مدیون محبتهای خودش کرده، و اگر مأمون زنده میماند، خود مأمون حضرت را به قتل میرساند، منتها خب خدای متعال مأمون را مهلت نداد و حضرت هنوز چهارده، پانزده سال بیشتر نداشتند، پانزده، شانزده سال بیشتر نداشتند که مأمون از دنیا رفت و مرد؛ و معتصم همین جنایت را مرتکب شد. به هرحال در سال ۲۲۰ دستگاهِ خلافت عبّاسی احساس کرد که دیگر نمی تواند وجود امام جواد را تحمل کند؛ یعنی آن حرکت پرتوان و پرتلاشی که آن بزرگوار شروع کرده بود، دستگاه خلافت را بشدت بیمناک میکرد، در صدد برآمد که آن حضرت را مسموم کند، مسموم کرد؛ حالا مسموم کردن به چه کیفیت بود، آن هم روایات مختلفی هست، یکی اش همین روایت اُمّ الفضل هست که شنیدید و معروف است.